RAAMSDONK – Gerard en Corrie van Beurden zijn geen types die onderuitgezakt genieten van hun oude dag. Integendeel, met een tomeloze inzet knapten ze het in buurtschap De Bergen gelegen landgoed Het Broeck op, waar o.a. gerestaureerde authentieke rijtuigen en een beelden- en siertuin bezoekers uit het hele land trekken. Toen de nabijgelegen in ca. 1750 gebouwde boerderij in de verkoop kwam, hoefden ze niet lang na te denken. Voor hen een unieke mogelijkheid het historisch pand met een typologische zeldzaamheid toekomstbestendig te maken. Voor hun inzet voor de Brabantse cultuur ontving het echtpaar in 2016 de Brabant Bokaal, waarmee ze laureaten zijn die zicht verenigd hebben in de Stichting Brabantse Hoeders. Het pand heeft cultuurhistorische waarde, niet in de laatste plaats omdat in het schuurgedeelte ooit een wagenmakerij was gevestigd. Zij zagen in het Rijksmonument aan de Bergenstraat 29 dan ook een uitdaging de boerderij met een typologische zeldzaamheid te behouden en bovendien een nagenoeg uitgestorven ambachtelijk bedrijf, in dit geval een wagenmakerij op het plattenland, terug te brengen in de originele staat. De gemeente heeft er gelijk een toeristische attractie bij, want vanaf juni is het gratis toegankelijke ‘Wagenmakerij Museum’, elke vrijdag en zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur, geopend.

Door Jan Hoek

Het interieur van de eeuwenoude boerderij is, compleet met bedsteden, in hoge mate bewaard gebleven. Eind zeventiende eeuw woonde de boerenfamilie Broeders in de boerderij met onderdelen van het type Langstraatboerderij. In 1910 begon Jan Broeders (Jan van Pietjes) in het schuurgedeelte onder de rieten kap de wagenmakerij, waarmee hij zo’n vijftig jaar lang zijn geld verdiende. Vader Piet was werkzaam in de Raamsdonkse brouwerij De Wereld. Tot de verkoop in 2020 woonden de twee vrijgezelle dochters van Jan, de 95-jarige tweeling Bets en Nel, in de boerderij. In de schuur van het rijksmonument vond de nieuwe eigenaar Van Beurden het traditionele materiaal en zag gelijk de mogelijkheid de voormalige wagenmakerij, als toegevoegde waarde van landgoed Het Broeck in het algemeen en het rijtuigenmuseum in het bijzonder, in oude staat terug te brengen. “In de schuur waar de voormalige wagenmakerij was gevestigd, vond ik onder meer nog de aandrijfwielen en -assen van een zaagmachine. De zaagmachine zelf stond, vrijwel compleet, in een afgeschoten hoek van de schuur. Ik heb contact opgenomen met de gemeente en met hen gesproken over de mogelijkheid een museum in de boerderij te beginnen. Ik kreeg later de benodigde vergunningen, met een aantal voorwaarden. Zo moest het woongedeelte aangepast worden als woning. Het gerenoveerde gedeelte gaan we dan ook verhuren aan een echtpaar, met wat verplichtingen t.o.v. het museum. Bij de woning is nu ook een eigentijdse toilet- en doucheruimte. Alles is volgens de voorschriften ingericht. Voor de bezoekers is er een aparte toiletruimte gemaakt. Parkeren voor bezoekers langs de doorgaande weg was geen optie en daarom hebben de inrit wat breder gemaakt en gecombineerd met parkeermogelijkheden, We hebben alles functioneel en netjes afgewerkt.”

Werkende machines

Wie het Wagenmakerij Museum binnenstapt waant zich direct in het verleden; een locatie die het Openluchtmuseum in Arnhem zonder twijfel graag zou toevoegen aan hun collectie. Gerard van Beurden is zichtbaar trots op het resultaat. “Het museum is verdeeld in diverse afdelingen. Uiteraard de werkplaats met tal van gereedschappen en ook de machinale afdeling. De nog aanwezige machines functioneren weer. Twee grote vitrines liggen boordevol authentieke gereedschappen, die beschikbaar zijn gesteld door Bert Jansen, een vrijwilliger die ook veel werk heeft verricht bij het opknappen van de voormalige wagenmakerij. Ook is er een ontvangstruimte, waar de mogelijkheid bestaat een film te bekijken over de wagenmakerij. Ik ben er trost op dat ik als ‘Brabantse Hoeder’ weer een steentje heb kunnen bijdragen aan de instandhouding van een cultuurhistorisch object met ensemblewaarde. Corrie en ik hebben het nooit gezien als een commercieel project; daarom is het museum ook gratis toegankelijk”, aldus Van Beurden. Met de realisatie van het museum is een monumentale boerderij, waarin een ambachtelijk bedrijf was gevestigd weer toekomstbestendig. Wagenmaker Jan Broeders maakte en herstelde houten karren, wagens en onderdelen zoals wielen en/of assen. Met name door de komst van rubberen wielen stierf het ambacht in de jaren vijftig van de vorige eeuw een stille dood. Daarmee verdween ook steeds meer de collectieve herinnering aan dit bijzondere ambachtelijke beroep. De familie Van Beurden brengt met het Wagenmakerij Museum de herinnering weer terug. En de gemeente Geertruidenberg is een toeristische trekpleister rijker.